پیام


قـومی متفكرند در مـذهب و دیـن *** قومی به گمان فتاده در راه یقین
می ترسم از آن كه بانگ آید روزی *** كای بیخبران راه نه آنست و نه این

دوستان عزیز مهم نیست که احمدی نژاد یا خامنه ای یا فلانی چه گفته و چه کرده.
این حکومت از بیدار شدن من و تو میترسد
مهم این است که من و تو به هم چه می گوییم

۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۷, دوشنبه

خیام از دید بزرگان علم و ادب

خيام در نگاه زنده ياد دكتر مصاحب
كتاب جبر و مقابله يكي از مهمترين كتاب هاي خيام است كه آن را از عربي به فارسي ترجمه كردم. اين كتاب به زبان انگليسي و روسي نيز ترجمه شده و مورد توجه رياضيدانان جهان است. او در اين كتاب معادله هاي درجهي اول، دوم و سوم را معرفي و به روش هندسي با استفاده از مقطع مخروطي حل كرده است. در بخشي از صفحه هاي آغازين اين كتاب آمده است: " به ياري خدا و توفيق نيك وي، گويم كه فن جبر و مقابله فني است علمي كه موضوع آن عدد مطلق و مقدارهاي قابل سنجش است، از آن جهت كه مجهولاند ولي مرتبط با چيز معلومي هستند كه به وسيلهي آن ميتوان آن را استخراج كرد و اين چيز يا كميتي است و يا رابطهاي است كه بستگي به معلوم و مجهول به آن است، و از بررسي و تحليل مجهولات موضوع مساله استنباط ميشود.
عادت جبريها اين است كه در فن خود مجهولي را كه ميخواهد استخراج كنند، شيء [x] و حاصلضرب آن را در مثل خودش، مال [x2] و حاصلضرب مال آن را در آن، كعب [x3] و حاصلضرب كعب آن را در مثل آن، مال مال [x4] و حاصلضرب كعب آن را در مال آن، مال كعب [x5] و حاصلضرب كعب آن را در خودش، كعب كعب [x6] گويند و به همين قياس تا هر مرتبه كه پيش رويم ..."
خيام در نگاه زنده ياد استاد همايي
همزمان با بازگشايي رسمي آرامگاه جديد خيام كتابي به نام خيامي نامه منتشر كردم كه در آن نتيجه ي پژوهشهاي خود را درباره ي خيام و آثار او آورده ام. موضوع نخستين جلد خيامي نامه، رساله ي شرح مااشكل من مصادرات اقليدس است كه ويدمان و ژاكوب آن را به آلماني و دكتر عليرضا امير معز آن را به انگليسي ترجمه كرده اند. اين اثر به روسي نيز ترجمه شده است. در بخشي از اين كتاب آمده است:" باري چون در كتاب اصول اقليدس در آن سه موضوع كه اشاره شد خلل و نقيصهاي يافتم كه تا كنون اصلاح نشده بود، اهتمام خود را مصروف بر اصلاح آن كردم ..."
خيام در نگاه استاد شهرياري
حكيم خيام در مقالهي نخست شرح مااشكل من مصادرات اقليدس، ضمن جست و جوي راهي براي اثبات اصل توازي، مبتكر مفهوم عميقي در هندسه است. او پارهخط راستي را در نظر ميگيرد و از دو انتهاي آن، دو پارهخط راست برابر، عمود بر پاره خط راست اول و در يك طرف رسم ميكند. اگر دو انتهاي پاره خط هاي راست عمود را به هم وصل كنيم، يك چهار ضلعي به دست ميآيد و با دو زاويه ي قائمه ي مجاور و دو ضلع رو به روي برابر كه به دو زاويه ي قائمه متصل هستند. اگر بتوان ثابت كرد، دو زاويه ي ديگر اين چهار ضلعي، كه خيام آن را چهار ضلعي دو قائمه ي متساوي الساقين مي نامد، قائمه است، مثل اين است كه اصل تساوي را ثابت كرده باشيم.
خيام در نگاه صادق هدايت
ترانه هاي خيام به قدري ساده، طبيعي و به زبان دلچسب ادبي و معمولي گفته شده است كه هر فردي را شيفته ي آهنگ و تشبيه هاي قشنگ آن ميكند و از بهترين نمونه هاي شعر فارسي است. خيام قدرت اداي مطلب را به اندازه اي رسانيده كه گيرندگي و تاثير آن حتمي است و انسان به حيرت ميافتد كه يك عقيده ي فلسفي مهمي چگونه ممكن است در قالب يك رباعي بگنجد و چگونه ميتوان چند رباعي گفت كه در هر كدام يك فكر و فلسفه ي مستقل مشاهده شود و در عين حال با هم هماهنگ باشند.

خيام در نگاه شاعر شادروان فريدون مشيري

حكيم نيشابور
چون صبح نيشابور ، دلي روشن داشت
همواره پيامآور بيداري بود
وارستهء دل به زندگاني بسته
آن لحظه شناس دم غنيمت دان را
بيدارتر از روان بيدار جهان
چشم از همه شو گشاده در كار جهان
هر چند به اسرار جهان راه نبرد
دانست چگونه خوب مي بايد زيست
بسيار اگر زمي ، سخن گفت و ستود
دنبال نجات لحظه ها مي گرديد
گرگوش كني ، هر سخنش فرياد است
گر در نگري ان چه در انديشه اوست بر جان ، زپرند علم ، پيراهن داشت
تاريكي خواب جهل را دشمن داشت
جز مرگ زدام هر چه باور رسته
نيروي يقين به زندگي پيوسته
با نور خرد رفت به ديدار جهان
يك ذره نبرد ره به اسرار جهان
دانست چگونه راه بايست سپرد
دانست چگونه خوب مي بايد مرد
مي در معنا ، نمادي از شادي بود
جان را به نشاط ، رهبري مي فرمود
خلق كه فرياد به گوشش باد است
پيكار بزرگ داد با بيداد است 



28 اردیبهشت روز بزرگداشت خیام است

-

۱ نظر:

  1. khayamo mitunim tanha shaeri bedunim ke be khatere tars az hokumat va din dar lafafe sokhan nagoft va bi parva haghighato migoft dar surati ke hafez va sadi va,,,az tarse hokumat 2pahloo sher migoftan

    پاسخحذف